آناليز ريسك !
محيط پروژه‌ها غالبا" پويا و پرتحول است و برآورد قيمتها براساس بهترين انتظارات كارشناسان مي‌باشد. اين برآورد ، ضمن درنظر گرفتن آنچه قطعي به نظر مي‌رسد ، بايد حاوي وقايعي باشد كه احتمالا" به وقوع مي‌پيوندند. قسمت دوم برآورد ، مرتبط با وقايع احتمالي و مربوط به آناليز ريسك پروژه است. تعريف تئوريك ريسك عبارت است از رويدادي كه با احتمال شناخته شده‌اي روي مي‌دهد. <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
مديريت پروژه ، آنرا احتمال حصول نتايجي اعم از مالي و يا فيزيكي مي‌داند كه بعنوان حاصل يك تصميم و يا عملكرد ، در متن پروژه و يا در محيط آن حادث مي‌شود. بر اين اساس ، منابع بروز ريسك ، يا در درون حوزه عملكرد پروژه و براساس تصميمات تكنيكال ، مالي ، زماني ، سازماني و يا حتي فرهنگي قرار دارند ، و يا در محيط بيروني آن واقع شده و حاصل از تغييراتي هستند كه در ماهيت محيطي كه پروژه در آن هدايت مي‌شود ، روي داده‌اند. لذا آناليز ريسك ، دربرگيرنده شناسايي اين رويدادهاست و در يك نگاه دقيق ، يك شيوه يا متدلوژي است بمنظور شناسايي فاكتورهاي مولد ريسك و در پي آنست كه آنها را بگونه‌اي دسته‌بندي نمايد كه مديريت پروژه ، قادر به درك تاثيرات نسبي فاكتورها بر يكديگر و همچنين بر كل پروژه باشد. شيوه‌هاي شناسايي مي‌توانند كمي و يا كيفي باشند.
به تبع اين آناليز ، مبحث مديريت ريسك پيش مي‌آيد كه روشهاي برخورد با رويدادها را مد نظر قرار مي‌دهد. بگونه‌اي كه نتايج حاصل از وقوع ريسك را ابتدا اندازه‌گيري نموده و سپس آنرا به كمترين مقدار ممكن كاهش مي‌دهد. مديريت ريسك مي‌تواند بخشي از برنامه پروژه ، يك رويه مدون تقابلي و يا تركيبي از ايندو باشد.
طبيعي است كه مقابله با ريسك ، نياز به منابع لازم دارد و اين نيز محتاج تامين هزينه مي‌باشد. لذا بي‌ترديد آناليز ريسك و مديريت آن ، منتج به برآورد بودجه‌اي مي‌گردد كه همراه با محاسبات هزينه اقلام قطعي پروژه ، بودجه پروژه را تعريف مي‌كنند. اين بودجه براساس سياستهاي مديريتي ، تبديل به قيمت پيشنهادي پروژه مي‌گردد. بودجه مربوط به ريسك پروژه را بودجه اقتضايي (Contingency Budget) مي‌نامند كه با نظر مدير پروژه تعيين مي‌شود. هنگام آناليز ريسك معمولا" اقلام عمده زير مد نظر قرار مي‌گيرند:
l دقت در تعريف محدوده كار
l دقت در برآورد قيمت و ميزان قابل تغيير آن
lنيروي انساني
- ميزان بهره‌وري درنظر گرفته شده
- سابقه برآورد نفر ساعتها
- نيروي انساني موجود
l مهندسي
- وضعيت طراحي
- نيروي انساني ماهر و متخصص قابل دسترس
l هزينه‌هاي پروژه
- پايه برآورد هزينه‌ها و بررسي امكان تغيير استراتژي اجراي پروژه
lافزايش‌ها
- احتمال تغيير نرخهاي مورد استفاده در برآورد هزينه پروژه
بطور كلي مي‌توان ريسكهاي موجود در پروژه‌ها را به چهار دسته كلي تقسيم نمود:
l ريسكهاي محتمل (تصادفات ، آتش‌سوزي ، سرقت و ...)
l ريسكهاي سرمايه‌گذاري (ناشي از تصميم‌هاي حساس در سرمايه‌گذاري‌هاي مالي ، نيروي انساني ، ماشين‌آلات و ... در پروژه‌هاي مختلف)
l ريسكهاي استراتژيك (ناشي از تصميمات استراتژيك در نحوه اجراي پروژه و فعاليتهاي قابل واگذاري به پيمانكاران)
lريسكهاي مشروط (كه ناشي از عدم اطمينان نسبت به زنجيره وقايع آتي و احتمالات بوده و تنها با شيوه‌هاي آماري قابل اندازه‌گيري هستند)
متدلوژي‌هاي آناليز ريسك را مي‌توان به دو دسته تقسيم كرد:
الف- متدلوژي جعبه سياه Black Box Methodology
در اين روش ، آناليز ، توسط شخص با تجربه و مجربي انجام مي‌شود. وي براساس تجربه خود و آشنايي با پروژه ، ريسك آن را تخمين مي‌زند. اين تخمين ، متكي بر تجربه كارشناس است و محاسبات خاصي در آن صورت نمي‌پذيرد.
ب- متدلوژي جعبه سفيد White Box Methodology
در اين روش از WBS پروژه جهت شناسايي ريسك استفاده مي‌شود. براي هر بسته كاري Work Unit)) ، ريسك و نحوه مقابله با آن مشخص مي‌شود. با استفاده از روشهاي بهينه‌سازي نيز مي‌توان هزينه مقابله با انواع ريسكهاي پروژه را محاسبه نمود.
يادآوري مي‌شود كه شيوه (Project Evaluation & Review Technique) PERT ، يكي از روشهاي اندازه‌گيري ريسكهاي زماني و احتمالات وقوع آنها در زمان‌بندي عمليات پروژه است.
سلام ممنون از مطبتون در مورد آنالیز ریسک خیلی به دردم خورد .
سلام منون از مطالب جالبتون